De altaarsteen van Stonehenge, een van de meest iconische elementen van dit oude monument, blijkt volgens recent onderzoek niet uit Wales te komen, zoals eerder werd gedacht. In plaats daarvan blijkt deze indrukwekkende steen afkomstig te zijn uit het noordoosten van Schotland. Dit ontdekking werpt een nieuw licht op hoe de enorme stenen van Stonehenge mogelijk zijn vervoerd en geplaatst, en voegt een fascinerende laag toe aan het mysterie rond dit prehistorische monument.

Onthulling van de herkomst van de altaarsteen

Stonehenge, gelegen in het Engelse Wiltshire, is al eeuwenlang een onderwerp van fascinatie en speculatie. Dit monument, dat dateert uit het Neolithicum, bestaat uit een reeks grote stenen die in een cirkel zijn geplaatst, met een prominente altaarsteen in het midden. Tot nu toe gingen wetenschappers ervan uit dat deze altaarsteen afkomstig was uit Zuidwest-Wales, ongeveer 225 kilometer van Stonehenge. Deze veronderstelling was gebaseerd op eerdere studies die de oorsprong van de bluestones, de kleinere stenen in de binnenste cirkel van Stonehenge, aan Wales koppelden.

Echter, nieuw onderzoek heeft deze theorie op zijn kop gezet. De studie, gepubliceerd op 14 augustus 2024 in het tijdschrift Nature, geeft aan dat de altaarsteen daadwerkelijk uit het noordoosten van Schotland komt, meer specifiek uit het Orcadian Basin. Dit gebied, dat enkele duizenden vierkante kilometers beslaat, heeft een bodem die qua chemische samenstelling overeenkomt met die van de altaarsteen.

Het onderzoek naar de altaarsteen

De studie, geleid door de Australische geologen Richard Bevins en Nick Pearce, heeft meer dan vijftien jaar geduurd. Het onderzoeksteam analyseerde de chemische samenstelling van de altaarsteen en vergeleek deze met de samenstellingen van steensoorten uit Wales en andere delen van Engeland. De conclusie was duidelijk: de altaarsteen heeft zijn oorsprong in Schotland.

Bevins, die al lang betrokken is bij het onderzoek naar de oorsprong van de stenen van Stonehenge, legt uit: “De altaarsteen verschilt op veel manieren van de bluestones. De verschillen in gewicht, grootte, type gesteente en de positie binnen het monument wijzen duidelijk op een andere herkomst.” De altaarsteen, met een gewicht van ongeveer zes ton en een lengte van vijf meter, verschilt aanzienlijk van de bluestones in de buitenste cirkel van Stonehenge.

De reizen van de altaarsteen

Een van de grootste raadsels rond Stonehenge is hoe de enorme stenen zijn verplaatst naar hun huidige locatie. De ontdekking dat de altaarsteen uit Schotland komt, maakt de vraag alleen maar complexer. Het is een feit dat de afstand tussen het Orcadian Basin en Stonehenge ongeveer 750 kilometer bedraagt, een aanzienlijke afstand voor prehistorische mensen om te overbruggen.

Er zijn verschillende theorieën over hoe deze verplaatsing heeft kunnen plaatsvinden. Een theorie suggereert dat gletsjers mogelijk verantwoordelijk waren voor het verplaatsen van de stenen, maar volgens geomorfoloog David Nash is het vrijwel onmogelijk dat een steen van deze omvang door gletsjerbewegingen uit Noord-Schotland naar Stonehenge zou zijn verplaatst. De beweging van gletsjers over de Britse eilanden maakt deze theorie onwaarschijnlijk.

Een andere mogelijkheid is dat de stenen over land werden vervoerd, maar dit lijkt ook onwaarschijnlijk. Groot-Brittannië was in de tijd van de bouw van Stonehenge, zo’n 5000 jaar geleden, sterk bebost en bergachtig, wat het transport van zulke zware blokken steen via land zeer moeilijk zou hebben gemaakt.

Verplaatsing over zee

De onderzoekers van de Australische studie suggereren dat het mogelijk is dat de altaarsteen over zee is verplaatst. Er zijn aanwijzingen dat mensen in de prehistorie in staat waren om zware objecten over zee te vervoeren. Bewijzen van maritiem transport in die tijd omvatten onder andere het verplaatsen van vee en andere zware ladingen tussen eilanden, wat suggereert dat prehistorische mensen robuuste boten bezaten die geschikt waren voor zulke lange afstanden.

Conclusie

De ontdekking dat de altaarsteen van Stonehenge uit Schotland komt, en niet uit Wales, is een belangrijke doorbraak in het begrijpen van de oorsprong en transportmethoden van de stenen die dit iconische monument vormen. Hoewel er nog veel vragen blijven over de specifieke details van hoe de steen op zijn plaats is gekomen, biedt dit onderzoek waardevolle inzichten in de technische capaciteiten van prehistorische samenlevingen en hun indrukwekkende vaardigheden in het maritiem transport.

Het blijft een fascinerend onderwerp voor historici en archeologen, die blijven zoeken naar antwoorden over de mysterieuze en indrukwekkende prestaties van onze voorouders. De altaarsteen van Stonehenge blijft een symbool van de mysterieuze kracht en creativiteit van de prehistorische wereld.

Bron: National Geographic