Een accurate diagnose van Alzheimer kan een uitdagende en invasieve procedure zijn. Traditioneel werden methoden voor het vaststellen van de ziekte vaak gekenmerkt door hoge kosten en complexe procedures. Echter, recent onderzoek heeft geleid tot de ontwikkeling van een nieuwe bloedtest die veelbelovend lijkt voor een snellere en minder ingrijpende diagnose.
In juli 2024 publiceerde de Journal of the American Medical Association een studie waarin een revolutionaire bloedtest werd gepresenteerd. Deze test blijkt effectiever te zijn in het diagnosticeren van Alzheimer dan de meeste artsen. Neurochemicus Inge Verberk van het Amsterdam UMC noemt de resultaten van deze studie ‘opvallend en veelbelovend’. Volgens Verberk kan deze nieuwe bloedtest een cruciale rol spelen in de vroegtijdige detectie en behandeling van Alzheimer, door het beschikbaar maken van een eenvoudigere en minder tijdrovende diagnostische methode.
Hoe wordt alzheimer traditioneel vastgesteld?
Bij Alzheimer komen twee belangrijke eiwitten in de hersenen voor: amyloïde-bèta en tau. Amyloïde-bèta vormt plaques in de hersenen, terwijl tau eiwitten klonteren in tangles, ook wel kluwen genoemd. Vroeger konden deze eiwitten alleen na overlijden worden aangetoond door de hersenen van de overledene te onderzoeken. Halverwege de jaren 2000 werd het mogelijk om deze eiwitten te detecteren in hersen- en ruggenmergvocht door middel van een lumbaalpunctie. Deze procedure, hoewel effectief, is invasief en kan pijn veroorzaken.
Tegenwoordig kunnen artsen amyloïde-bèta en tau ook zichtbaar maken via hersenscans, maar dit vereist dure apparatuur en radioactieve stoffen. Daarom is er een dringende behoefte aan meer toegankelijke diagnostische hulpmiddelen.
Hoe werkt de nieuwe bloedtest?
De nieuwe bloedtest maakt gebruik van geavanceerde technieken om de concentraties van twee vormen van amyloïde-bèta en twee vormen van tau in het bloed te meten. Door deze concentraties te vergelijken, krijgen onderzoekers een duidelijker beeld van het risico op de vorming van plaques en tangles in de hersenen. Specifiek kan de test afwijkende niveaus van p-tau217 in het bloed detecteren, wat kan duiden op de aanwezigheid van Alzheimer. Deze benadering is veelbelovend omdat het eenvoudigweg een bloedmonster vereist, wat minder belastend is voor de patiënt.
In de studie werden de resultaten van deze bloedtest vergeleken met diagnosemethoden zoals lumbaalpuncties en PET-scans. De bloedtest slaagde erin om bij negen van de tien patiënten een correcte diagnose van Alzheimer te stellen, terwijl traditionele methoden bij zes tot zeven van de tien patiënten een juiste diagnose opleverden.
Kunnen we alzheimer nu al in het bloed detecteren?
Hoewel de nieuwe bloedtest veelbelovend is, zijn er nog enkele beperkingen. De testresultaten zijn momenteel het meest betrouwbaar bij patiënten die al symptomen van Alzheimer vertonen. Er is ook meer onderzoek nodig om te bepalen hoe de test presteert bij verschillende etnische en sociaaleconomische groepen, aangezien de meeste studies tot nu toe voornamelijk zijn uitgevoerd in westerse populaties.
Neurowetenschapper Chi Udeh-Momoh van het Global Brain Health Institute benadrukt dat vervolgonderzoek essentieel is om de test verder te valideren en te beoordelen of deze ook effectief is bij diverse patiëntengroepen.
De ontwikkeling van deze bloedtest vertegenwoordigt een belangrijke stap vooruit in de vroege detectie van Alzheimer. Het potentieel voor bredere toepassing in de eerstelijnszorg en het verminderen van de noodzaak voor invasieve procedures maakt het een spannende vooruitgang in het onderzoek naar dementie.
Bron: National Geographic
